Chia sẻ

Tre Làng

NHẪM LẪN VỀ LỊCH SỬ DẪN TỚI NGỘ NHẬN

Nhầm lẫn về lịch sử dẫn tới ngộ nhận

Đánh giá khách quan, trung thực, chính xác về các sự kiện, nhân vật lịch sử là yêu cầu hết sức cần thiết, vì điều đó không chỉ có ý nghĩa đối với lịch sử, mà còn có ý nghĩa đối với hiện tại. Do đó, trước hiện tượng chỉ căn cứ vào đóng góp của một số cá nhân để vinh danh, đề cao “công trạng” mà bỏ qua lỗi lầm lịch sử của họ là điều cần được cảnh báo.

Vừa qua, việc xuất bản cuốn hồi ký Xứ Đông Dương của Paul Doumer (P.Đu-me, 1857 - 1932) - toàn quyền Đông Dương giai đoạn 1897 - 1902, đã thu hút sự chú ý của nhiều người. Trên một số tờ báo, nội dung cuốn sách được giới thiệu chi tiết: “Đó là quá trình xây dựng những cây cầu Long Biên bắc qua sông Hồng, cầu Thành Thái (Tràng Tiền) tại sông Hương hay cầu Bình Lợi trên sông Sài Gòn. Đó là sự quyết tâm của Doumer trong việc xây dựng tuyến đường sắt xuyên Việt. Đó là việc Hà Nội, dưới thời cai trị của Paul, trở thành thành phố châu Á đầu tiên có điện”… Cùng với đó là lời ca ngợi: “Công bằng mà nói, P.Doumer đã làm được rất nhiều việc cho xứ Đông Dương”, “chính ý chí, quyết tâm, lòng kiên trì và tầm nhìn xa của một chính khách không coi thuộc địa mình cai trị như một nơi để bóc lột, mà ngược lại là mảnh đất để thực hiện những tham vọng đã góp phần tạo nên những công trình ấy... Và hơn cả việc gìn giữ một cuốn sách đặc biệt, việc chuyển thể Xứ Đông Dương thuộc Pháp cũng là một cách tri ân những đóng góp của chính P.Doumer với Việt Nam, hay mong mỏi về việc tái hiện lại một Đông Dương rất đáng nhớ trong ký ức của không ít người”, “Những suy nghĩ và đánh giá của ông rất sâu sắc và rất khác với cách suy nghĩ của nhiều tác giả khác ở Đông Dương. Bởi vậy, cuốn hồi ký của ông tái hiện một góc nhìn rất mới về một giai đoạn lịch sử của Việt Nam nói riêng và các nước Đông Dương nói chung giai đoạn từ 1897 - 1902”… Các “thành tích” được liệt kê, ngợi ca như vậy rất dễ khiến người đọc lầm tưởng P.Doumer đã có công “khai sáng” cho Việt Nam trong giai đoạn làm toàn quyền tại Đông Dương.

Có một sự thật không ai có thể phủ nhận là P.Doumer đến Việt Nam với vai trò một viên quan thực dân và đương nhiên, ông phải tìm mọi cách để phục vụ lợi ích của nước Pháp. Trên thực tế, trong thời gian ở Việt Nam ông đã rất mẫn cán “bình định” bằng bất cứ giá nào, rồi xây dựng bộ máy cai trị thực dân thay thế chế độ cai trị của nhà Nguyễn, khai thác tài nguyên, bóc lột đến cùng kiệt sức lao động của người bản xứ. “Công tích” của P.Doumer trong mấy năm ở Đông Dương rất cụ thể: “Dưới triều đại P.Doumer, 3 sắc thuế được đẩy mạnh hết mức là thuốc phiện, muối và rượu. Của cải bòn rút từ người dân qua 3 sắc thuế ấy đóng vào ngân sách thuộc địa tăng từ 20 triệu đồng Đông Dương (Đ) năm 1899 lên 33 triệu Đ năm 1902, rồi vọt lên 42 triệu Đ năm 1911. Lợi nhuận của Ngân hàng Đông Dương cũng tăng theo chiều thuận với tăng thuế. Theo một nhà sử học Pháp, “công tích chính của Doumer tại Đông Dương” là tăng thuế. Ở Trung Kỳ, thuế thân và thuế ruộng đất trước ngày ông tới Việt Nam nhậm chức mới 83.000 Đ, sau đó vọt lên 2 triệu Đ năm 1899 - năm thứ 2 nhiệm kỳ toàn quyền. Ở Bắc Kỳ, 2 sắc thuế ấy cũng tăng nhanh, đạt gần 5 triệu Đ năm 1907. Trong khi đó, mọi loại thuế má người Pháp làm việc tại Đông Dương phải đóng góp vào ngân sách vỏn vẹn có 9.000 Đ/năm! Ở Nam Bộ, công cuộc khai thác và tập trung hóa ruộng đất đẩy nhanh hết cỡ: Từ 522.000 ha ruộng lúa năm 1880 tăng vọt lên 1.175.000 ha 10 năm sau. Lúa gạo đồng bằng sông Cửu Long trở thành nguồn xuất khẩu lớn nhất châu Á. Trên thực tế, P. Doumer đã tạo dựng cơ sở để khi chiến tranh thế giới nổ ra, nước Việt Nam nghèo đói phải oằn mình cho “rồng Nam phun bạc, đánh đổ Đức tặc”, phục vụ chiến thắng của mẫu quốc” (Phan Quang: P.Doumer: Ba mặt một con người - báo Người lao động, 11.10.2009), “năm 1897, chỉ trong vài tuần lễ, một cơn mưa đá thực sự đổ xuống. Tăng thuế thân và thuế địa ốc, thuế của những người không đăng ký, thuế đăng ký sắc phong của các quan, thuế diêm, thuế quế, thuế giấy có đóng dấu, thuế muối, rượu, thuyền trên sông, giấy phép đốn gỗ, thuế thuốc lào, thuế cau, thuế củi, thậm chí cả thuế rơm thuế rạ để lợp những cái lều thảm hại nhất...” (trích từ cuốn Những sai lầm và nguy hiểm, NXB Charpentier, 1902, tác giả là đại úy Fernand Bernard). Và không có gì đáng tin hơn về tội ác của người Pháp dưới quyền P. Doumer đã thực hiện ở Việt Nam qua lời kể của viên đại úy kể trên viết trong bức thư gửi về Pháp ngày 1-1-1898: “vào hôm sau ngày xảy ra vụ manh động cho chặt và bêu 54 cái đầu. Trong vài ngày tiếp theo, người ta đã hành hình 200 người An Nam, trong số đó có cả những đứa nhóc 14 tuổi, với cái tội là đã làm rối giấc ngủ của những vị quan cai trị của chúng ta… Tất cả những điều này thật đáng nôn mửa” (Người Pháp và người Annam - Bạn hay thù? - P. Devillers, Ngô Văn Quỹ dịch, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2006)…

Như vậy, liệu có thể coi nỗ lực mở đường, xây cầu, tăng cường giao thương mà P.Doumer đã tiến hành là vì sự phát triển của Việt Nam? Câu trả lời là không! Chính ông ta nói rõ trong hồi ức của mình về động cơ của những việc làm này: “Toàn quyền Đông Dương phải tìm cách tạo ra các nguồn tài chính cần thiết cho việc xây dựng mạng đường sắt bằng cách tăng thêm các khoản thu ở những xứ thành viên của Đông Dương có ngân sách thu ít nhất. Như thế mới gây được niềm tin cho giới tư bản ở Pháp. Chính họ mới là chỗ dựa của chúng ta, chúng ta phải kêu gọi họ tới đầu tư ở Đông Dương dưới dạng này hay một dạng khác”. (Nguyễn Văn Trường trích dịch từ cuốn L’Indochine Française (Souvenirs) NXB Vuibert & Nony, Paris, 1903). Từ góc nhìn đó sẽ thấy việc chính quyền thực dân ở Việt Nam dưới sự điều hành của P.Doumer xây dựng hệ thống giao thông nhằm phục vụ quá trình khai thác thuộc địa thuận lợi hơn; mở mang các khu đô thị hành chính để thiết lập bộ máy cai trị của chế độ thực dân,… Tương tự, việc P. Doumer khảo sát cao nguyên Langbiang lập ra TP Đà Lạt, lắp điện ở Hà Nội, xây nhà bưu điện, nha khí tượng, nhà thương đều để phục vụ người Pháp chứ không dành cho người bản xứ… Vì vậy thật là nực cười nếu gắn cho P.Doumer “công trạng xây dựng, mở mang, phát triển” Việt Nam, mà quên (cố tình quên?) ông thật sự là ai!

Rất nhiều thí dụ trong lịch sử nhân loại đã chứng minh hệ quả của các hành vi vô thức lịch sử, nằm ngoài mục đích nhưng ngẫu nhiên có tác dụng nào đó với hậu thế. Nên đánh giá P.Doumer, hay bất kỳ nhân vật lịch sử nào cũng cần tiếp cận một cách toàn diện, cần phân biệt giữa mục đích hành động với hệ quả ngẫu nhiên hành động đó đem lại để tránh rơi vào xét đoán cảm tính, chủ quan, lấy cái bộ phận thay cái toàn thể rồi khẳng định là “người có công lớn”, “cần tri ân”. Với việc làm của P. Doumer, những gì ông chỉ đạo tiến hành có thể ngẫu nhiên lại hữu ích với người Việt Nam sau này cũng không nằm trong mục đích ông nhắm tới. Ngay cả hồi ký Xứ Đông Dương viết bằng tiếng Pháp, có gì bảo đảm cuốn sách nhằm mục đích để hàng trăm năm sau người Việt Nam biết về đất nước mình, về cha ông của mình như thế nào, hay chỉ nhằm giúp các thế hệ cai trị của thực dân Pháp ở Việt Nam hiểu người Việt Nam hơn, hiểu về xứ sở này hơn để dễ bề cai trị? Hay như cầu Long Biên, liệu những người ca ngợi P.Doumer có biết bao nhiêu người Việt Nam phải bỏ mạng khi xây dựng cây cầu, như bài vè lưu truyền trong dân gian: “Lập mưu xây được cây cầu - Chế ra cái chụp để mà bơm lên - Bơm hết nước đến bùn đen - Người chết như rạ, phải len mình vào - Vỡ bơm nước lại chảy vào - Chết thì mặc chết, ai nào biết không”. Như thế, hơn 6,2 triệu franc mà chính quyền Pháp đầu tư làm cây cầu không thấm gì so với bao nhiêu cái chết của người Việt Nam, so với bao nhiêu của cải họ khai thác ở Việt Nam rồi mang về nước Pháp.

Không quên công lao của những người Pháp chân chính như bác sĩ A.J Yersin (A.J.Y-éc-xanh), Nhà dân tộc học A.Sallet (A.Xa-lêt), Nhà dân tộc học G.Condominas (G.Công-đô-mi-nát) đã làm ở Việt Nam, ghi nhận thành quả như là sản phẩm vô thức lịch sử mà một số người Pháp để lại và ít nhiều còn hữu ích, nhưng chúng ta không được nhầm lẫn. Khép lại quá khứ hay nhân danh nghiên cứu lịch sử cũng không được bỏ qua các nguyên tắc khách quan, toàn diện, lịch sử, cụ thể. Xâm phạm các nguyên tắc này sẽ dẫn tới ngộ nhận, nhầm lẫn về sự thật lịch sử, biến đen thành trắng, biến người có tội thành người có công. Nếu xu hướng này trở nên phổ biến thì sẽ có lỗi với lịch sử, do đó cần phải lên tiếng để cảnh tỉnh.

10 nhận xét:

  1. buồn cười thật đến cái thời điểm mà văn minh loài người đang phát triển trên một tầm cao mới thì vẫn còn nhũng thằng dị tật não tin rằng Pháp đĩ mang văn minh đến Việt Nam nhỉ? CHúng nó mà đem văn minh đến cho Việt Nam thì đến năm 1945 90% người mù chữ là thế quái nào ? Đông Dương là nơi xuất hiện thành phố đầu tiên có điện ở Châu á? mấy thằng thực dân nó ăn sung mặc sướng quen rồi nó đi đô hộ thì nó chả mang điện theo để hưởng lạc chứ nó mang đi cho dân Đông DƯơng à?

    Trả lờiXóa
  2. đúng vậy không thể để những sai lầm này tiếp tục được tái diễn nếu không chúng ta sẽ có lỗi với lịch sử, có lỗi với những người có công, không chỉ vậy nó còn có nguy hại rất lớn đến những thế hệ tiếp theo. Nên đánh giá P.Doumer, hay bất kỳ nhân vật lịch sử nào cũng cần tiếp cận một cách toàn diện, cần phân biệt giữa mục đích hành động với hệ quả ngẫu nhiên hành động đó đem lại để tránh rơi vào xét đoán cảm tính, chủ quan, lấy cái bộ phận thay cái toàn thể rồi khẳng định là “người có công lớn”, “cần tri ân”.

    Trả lờiXóa
  3. Tôi cũng đồng tình quan điểm với lão Sơn, bởi vì việc xây dựng của bọn PHáp là chủ đích để phục vụ cho việc bóc lột của bọn chúng chứ chẳng hề hỗ trợ cho đất nước chúng ta. Còn nó có ích sau này là chuyện khác chứ không phải là cái cần tôn vinh

    Trả lờiXóa
  4. Đúng là những thứ mà họ xây dựng chỉ phục vụ lợi ích của bản thân họ là nhiều chứ phục vụ dân mình được gì đâu, cầu đường thì cũng để vận chuyển hàng hóa cho nó tiện nhưng hàng hóa này lại toàn là đồ chúng bòn rút của nhân dân ta. Còn như cái chuyện Hà nội có điện sớm thì thiết nghĩ chắc mấy ông Tây cai trị thời ấy chẳng làm được gì trong ánh đèn dầu phương đông ta.

    Trả lờiXóa
  5. Phải nhìn nhận lịch sử một cách khách quan toàn diện mới thấy được vấn đề. Nếu chỉ nhìn vào việc Pháp đã xây trên đất ta mấy công trình rồi bảo chúng đem văn minh đến trong khi vô vàn việc làm tàn ác với dân ta lại bỏ qua thì thật vớ vẩn

    Trả lờiXóa
  6. Việc xây cầu, làm đường sắt, khai khẩn tìm kiếm mà là công trạng của người Pháp ư? Thật nực cười! Mọi việc họ làm ở Việt Nam chỉ nhằm có một mục đích là khai thác, bóc lột thuộc địa mà thôi. Xây các công trình kia cũng là để việc khai thác, hút máu thuận lợi và nhanh chóng hơn. So với cái lợi ích mang lại mà người Việt Nam được hưởng thì sự mất mát, bị bóc lột, hút máu, bị tàn sát là không thể đo được. Phải thừa nhận là có những công trình do người Pháp làm đến ngày nay vẫn mang lại lợi ích cho người Việt Nam, nhưng để coi việc làm những công trình ấy là công lao của người Pháp đối với Việt Nam thì không thể, chỉ bởi một lý do rất đơn giản là người Pháp chả bao giờ nghĩ làm nó cho người Việt Nam, họ làm để phục vụ mục đích bóc lột của họ mà thôi.

    Trả lờiXóa
  7. Thực tế là nhiều người đã nói với tôi là may có Pháp sang cai trị mà mở mang được đất nước. Xin lỗi người ta rồi tôi đã chửi thẳng vào người ta. Chuyện rõ ràng như vậy mà có thể nhận thức sai được, rõ ràng thằng Pháp sang là để cái trị, cướp đoạt con người, của cải về làm giàu cho riêng nó. Dù trong quá trình cai trị nó đã làm được gì để lại thì đó cũng chỉ là nhằm mục đích số một là thuận lợi cho việc cái trị và bóc lột. Vậy nên, không bao giờ được chịu ơn Pháp về bất cứ việc gì chúng là trên Annam trong thời kì đô hộ.

    Trả lờiXóa
  8. Thực tế là nhiều người đã nói với tôi là may có Pháp sang cai trị mà mở mang được đất nước. Xin lỗi người ta rồi tôi đã chửi thẳng vào người ta. Chuyện rõ ràng như vậy mà có thể nhận thức sai được, rõ ràng thằng Pháp sang là để cái trị, cướp đoạt con người, của cải về làm giàu cho riêng nó. Dù trong quá trình cai trị nó đã làm được gì để lại thì đó cũng chỉ là nhằm mục đích số một là thuận lợi cho việc cái trị và bóc lột. Vậy nên, không bao giờ được chịu ơn Pháp về bất cứ việc gì chúng là trên Annam trong thời kì đô hộ.

    Trả lờiXóa
  9. Hungyen363615:39 18/2/16

    Sao lại vẫn có những kẻ nhận thức hạn chế đến như vậy, việc Pháp xây dựng cơ sở hạ tầng là để phục vụ cho việc bóc lột, làm giàu của chúng, chúng ta đã phải đổ bao xương máu trong cuộc chiến tranh chống pháp, vậy mà có những kẻ còn mang ơn được hay sao

    Trả lờiXóa
  10. Tên trộm làm cái thang bắc lên mái nhà bạn để dễ dàng ăn trôm hơn, vì thế mà về sau bạn cũng dễ lên mái để sửa chữa hơn. Thế nhưng không vì thế mà bạn quay lại cảm ơn tên trộm được

    Trả lờiXóa

Tìm kiếm mở rộng

Google TreLang

Tre Làng

Thông kê truy cập

Lưu trữ Blog