Lâm Trực@
Tôi từng quen một ông bạn, làm cán bộ phòng hành chính ở một quận trung tâm Sài Gòn. Mỗi sáng, anh chở con đi học bằng chiếc xe máy cũ, ghé quán cà phê vỉa hè làm ly đen đá, rồi lặng lẽ vào cơ quan như người lính vào trận. Nhưng trận đánh của anh không có tiếng súng, chỉ có tiếng gõ bàn phím, tiếng cọ giấy tờ, tiếng máy photo rên rỉ và cả tiếng thở dài vang lên giữa hành lang hành chính. Đó là cái nơi mà không ai muốn kêu lên, nhưng ai cũng mệt.
Lạ lùng thay, người ta tưởng biên chế là cái neo, ai vào được là mừng rỡ, là gắn bó. Nhưng hóa ra, nhiều người đang muốn chặt đứt cái neo ấy, vì nó không còn níu họ với lý tưởng công vụ, mà kéo họ xuống hố sâu mỏi mệt. Một cái neo đúc bằng thủ tục, phong trào, họp hành, báo cáo và lương tháng không đủ sống.
Cán bộ ấy mà, giờ nhiều người ở nhà thuê, lương thì cố mà nuôi hai đứa nhỏ. Vợ chồng cùng làm nhà nước, thêm tí tiền phụ cấp mà vẫn chạy bàn ngoài giờ, dạy thêm, hoặc bán hàng online cốt kiếm thêm chút đỉnh. Làm công ăn lương mà cứ như làm chủ một tiệm tạp hóa, rảnh đâu lấp đó, thiếu đâu vá đó.
Chưa kể áp lực công việc. Nhưng áp lực không đến từ những nhiệm vụ lớn lao, mà từ những cái lắt nhắt: phong trào thi đua, báo cáo định kỳ, tổng kết tháng, sơ kết quý, tổng rà soát năm, khai báo thành tích, viết lại lại lý lịch theo mẫu mới. Mà không làm thì bị nhắc, làm đúng thì không ai khen, làm sai thì báo chí gọi tên. Họp suốt, họp miết, họp để nói những điều ai cũng biết, nhưng không ai được im.
Vậy mà khi được hỏi, hơn 80% người trẻ dưới 40 lại muốn được học thêm kỹ năng mềm, tư duy số, chiến lược lãnh đạo, làm việc nhóm… Họ vẫn muốn tiến về phía trước. Nhưng con đường họ đứng, lại đầy ổ gà của cơ chế. Giống như một người trẻ, mang giày chạy bộ, nhưng lại bị bắt đi trên cầu khỉ bằng tre.
Một lãnh đạo TP.HCM nói với báo chí: "Chúng tôi rất trăn trở." Vâng, tôi tin người đó thành thật. Nhưng sự trăn trở không nên chỉ nằm trong ngực người lãnh đạo, mà cần hiện diện trong chính sách, trong cách thiết kế lại hệ thống sao cho người ta không cần nghĩ đến việc bỏ đi, mà nghĩ đến việc ở lại như một điều hãnh diện.
Tinh giản là cần. Nhưng tinh giản phải song hành với tinh luyện và tinh tế. Đừng để người tốt phải đi vì thấy mình lạc lõng trong một bộ máy không còn thấy công bằng. Đừng để người giỏi nản lòng vì quanh họ chỉ toàn báo cáo và chỉ đạo chéo. Đừng để "công bộc" thành "công cụ".
Tôi không dám đưa ra giải pháp. Nhưng tôi mong được thấy một cuộc cải cách có hồn, không chỉ có xác văn bản. Một cuộc thay đổi không bắt đầu từ việc "ai phải đi", mà từ câu hỏi: "Ai xứng đáng được ở lại và sống tử tế với nghề của mình?"
Ông bạn tôi, giờ thỉnh thoảng vẫn ghé lại cơ quan cũ, uống trà đá với mấy anh em, nói chuyện đời. Anh bảo: “Ở đó, tao từng mơ làm được việc gì đó cho dân. Nhưng càng mơ, càng bị gọi đi họp. Họp xong thì mộng tiêu tan.” Tôi cười, mà không biết nên vui hay buồn. Vì giấc mơ ấy, giấc mơ giản dị về một công chức sống được với lương, làm được với lòng hóa ra vẫn còn rất xa.
Cuộc cải cách hành chính của Nhà nước là cần thiết để nâng cao hiệu quả công việc, tuy nhiên, việc cắt giảm biên chế phải đi đôi với việc cải cách chế độ lương thưởng cho cán bộ công chức. Nếu không, việc giảm nhân sự có thể dẫn đến tình trạng quá tải công việc, làm suy giảm chất lượng công việc và lòng nhiệt huyết của người lao động.
Trả lờiXóabộ máy hành chính còn tình trạng chồng chéo chức năng, nhiều cơ quan cùng thực hiện một nhiệm vụ, dẫn đến lãng phí nguồn lực và giảm hiệu lực quản lý (xây dựng đô thị, quản lý đất đai…). Việc tinh gọn sẽ giúp phân định rõ trách nhiệm, tránh đùn đẩy công việc
XóaKhi bộ máy gọn nhẹ, quy trình giải quyết công việc sẽ nhanh chóng hơn, rút ngắn thủ tục hành chính, tăng tính minh bạch, cải thiện chất lượng phục vụ, giảm tình trạng phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Việc hợp nhất các tổ chức đoàn thể, giải thể hoặc sáp nhập, tinh giản các hội, hiệp hội
XóaTôi hoàn toàn ủng hộ việc cải cách hành chính để giảm bớt bộ máy cồng kềnh, nhưng để cuộc cải cách thực sự hiệu quả, Nhà nước cần có cơ chế đãi ngộ xứng đáng cho cán bộ công chức còn lại. Chế độ lương thưởng hợp lý sẽ là động lực lớn để họ hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Trả lờiXóaquá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy cũng vấp phải một số thách thức cần vượt qua, bao gồm: chế độ cho người về hưu sớm, việc làm cho cán bộ dôi dư, đào tạo lại nguồn nhân lực và việc tái cơ cấu. Khi bỏ cấp huyện và giảm mạnh số lượng xã, hàng nghìn cán bộ có nguy cơ mất việc làm hoặc phải chuyển công tác khác
XóaNhiều người trong biên chế đang sống trong một guồng quay của báo cáo, thi đua và các cuộc họp vô nghĩa. Họ không được đánh giá bằng hiệu quả công việc mà bằng số lượng văn bản, phong trào và hình thức. Công sức bỏ ra không tạo ra giá trị thực, chỉ để "hoàn thành chỉ tiêu" trên giấy tờ.
Trả lờiXóaSắp xếp, tinh gọn bộ máy tạo động lực cho đổi mới, phá bỏ tư duy cũ, thúc đẩy cải cải thể chế, tạo niềm tin xã hội, thích ứng với xu thế phát triển hiện đại. Một bộ máy tinh gọn sẽ linh hoạt hơn trong ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số, dễ áp dụng Chính phủ số, tự động hóa quy trình, đáp ứng yêu cầu hội nhập
XóaViệc sáp nhập các đơn vị hành chính, mở rộng địa bàn có thể dẫn đến khó khăn trong quản lý, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Nếu triển khai không đồng bộ, có thể gây khó khăn trong tiếp cận dịch vụ công (y tế, giáo dục). Việc tái cơ cấu cũng phải lường trước những tiêu cực có thể xảy ra như bị lợi dụng để gạt bỏ cán bộ “không hợp” hoặc những bất hợp lý trong bố trí nhân sự
XóaỞ không ít nơi, làm sai thì bị nêu tên, bị kỷ luật, còn làm đúng thì coi như hiển nhiên, không ai ghi nhận. Tâm lý "sai là chết, đúng thì im" khiến người giỏi e dè, người tử tế mỏi mệt. Dần dần, họ không còn muốn sáng tạo hay dấn thân, mà chỉ tìm cách tồn tại an toàn.
Trả lờiXóaĐể thực hiện có hiệu quả chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, cần xây dựng kế hoạch chi tiết từng bước, lộ trình rõ ràng, tránh thực hiện ồ ạt gây xáo trộn. Tổ chức lấy ý kiến Nhân dân từ cơ sở và các chuyên gia, nhà nghiên cứu để đảm bảo tính dân chủ, tính thực tiễn, tránh cải cách “từ trên xuống” thiếu khả thi, đồng thời tạo sự đồng thuận xã hội, giảm thiểu phản ứng tiêu cực
XóaCơ chế bổ nhiệm, đánh giá cán bộ ở một số đơn vị vẫn còn nặng nề yếu tố “quan hệ, thân quen, dòng họ”. Những người thực sự có năng lực thường bị che lấp bởi những người có “dây”, có thế. Đây là một trong những nguyên nhân sâu xa khiến người giỏi lần lượt rút lui.
Trả lờiXóaBiên chế – tưởng là ổn định, nhưng lại có thể trở thành nhà tù tinh thần nếu người trẻ không tìm được ý nghĩa trong công việc. Mỗi ngày lặp lại những công việc máy móc, họp hành hình thức khiến nhiều người cảm thấy mình đang “bị sống” chứ không phải đang sống thật sự.
Trả lờiXóaMôi trường công vụ hiện tại đang thiếu cơ chế tạo động lực thực chất: không có phần thưởng xứng đáng cho nỗ lực, không có không gian phát triển cá nhân, và không có sự bảo vệ cho người dám nói thẳng, làm thật. Hệ quả là người tử tế cảm thấy lạc lõng và đơn độc.
Trả lờiXóaCàng vào sâu trong hệ thống, nhiều người càng nhận ra rằng điều khó nhất không phải là làm việc chăm chỉ, mà là giữ được lý tưởng giữa muôn vàn áp lực hình thức, thành tích và im lặng. Giữ được ngọn lửa tử tế trong môi trường ấy là một hành trình đơn độc nhưng đáng quý.
Trả lờiXóaKhi lương chưa cao mà áp lực lại cao, cơ hội thăng tiến hạn chế thì chiếc ghế công chức vốn từng là "mơ ước" giờ lại trở thành gánh nặng. Nhà nước cứ tuyển không kịp nghỉ, còn người giỏi thì dần trôi sang khu vực tư. Nếu không cải tổ mạnh mẽ, e rằng bộ máy sẽ ngày càng nặng về số lượng nhưng nhẹ về chất lượng.
Trả lờiXóa