Tiến sĩ chọc ngoáy

Lâm Trực@

Gã tự xưng là “tiến sĩ Hán Nôm”, mà kỳ thực là kẻ buôn chữ lẻ ngoài chợ mạng. Một tên thầy bói chữ nghĩa sống bằng hơi hám của đám đông, gã tên là Nguyễn Xuân Diện. Tên ấy một thời có chút tiếng trong giới cắm cúi tra kinh, dò cổ, nhưng rồi gã chán. Chữ nghĩa chẳng nuôi sống được ai, nếu thiếu dối trá. Vậy là gã chọn sống bằng mồm, bằng những cú click và những dòng trạng thái tẩm thuốc lú cho những kẻ thất chí, ngây thơ và cả đám lười tư duy. Gã không phải là kẻ bất mãn. Gã đơn giản chỉ là thứ cơ hội rác rưởi núp bóng học thuật để làm tiền và làm loạn.

Người ta bảo “đi đêm lắm có ngày gặp ma”. Nhưng Diện không gặp ma. Gã gặp pháp luật. Và luật – thứ luật pháp vốn dĩ vẫn mềm như ruột chuối ở xứ sở này – cuối cùng cũng đá một cái nhẹ vào mông gã bằng mức phạt 7,5 triệu đồng. Vì sao ư? Vì gã bịa chuyện, tung tin sai về việc cải tạo một vườn hoa giữa lòng Hà Nội. Gã không cần biết sự thật. Gã chỉ cần một cái cớ. Một viên đá. Một gốc cây. Một tượng cóc. Từ đó, gã thả chữ. Những con chữ mớm mồi như rắc thính cho một bầy cá dữ: “đàn áp dân sinh”, “phá hoại di sản”, “cưỡng chế vô nhân đạo”… Và cái đám đông ấy, những kẻ tay nhanh hơn não, cào phím như lên đồng, nhao vào nguyền rủa chính quyền như thể mới được khai sáng bởi thánh ngôn từ một vị giáo chủ.

Nhưng ai tỉnh thì biết, gã Diện đâu phải lần đầu. Trước đó, gã từng bị xử phạt, từng bị khấu trừ lương vì cố tình không nộp phạt. Trên blog cá nhân, gã viết như lên đồng nhưng bài nào ra hồn. Những vụ việc nóng bỏng từ Văn Giang, Tiên Lãng, Dương Nội, Đồng Tâm… đâu đâu cũng có bóng Diện. Gã tung ảnh hài cốt – thực chất là xương trâu bò – rồi gán là người dân bị đánh chết. Gã dựng lên bi kịch, vẽ nên những câu chuyện đầy máu và nước mắt để dắt mũi một đám đông đói khát sự công chính nhưng mù lòa trong phán đoán. Gã không chỉ viết. Gã dẫn dắt. Gã gieo độc. Gã ngồi mát trong nhà, nhấp trà Thái, gẩy bàn phím, rồi nhìn đời loạn lạc từ trang blog mang tên “Tễu”.

Có gì đau đớn hơn khi một kẻ khoác áo học giả lại sống bằng nghề bịa đặt? Có gì trơ trẽn hơn một kẻ từng học văn hóa cổ mà lại hành xử như một tên giang hồ mạng? Những người như Diện không phản biện. Họ không yêu nước. Họ không tranh đấu vì lý tưởng. Họ là những kẻ buôn loạn. Họ sống bằng những trận bốc đồng, những đám đông nổi giận, những vụ việc chưa kịp rõ trắng đen đã kịp nhào nặn thành trò diễn. Họ nói tự do, nhưng không chịu trách nhiệm với sự thật. Họ kêu oan khi bị xử phạt, nhưng lại reo mừng khi hàng trăm người vô tội bị lừa vào bẫy kích động.

Tôi đã từng sống trong chiến tranh, từng thấy máu người đổ xuống chỉ vì một câu nói sai. Tôi từng thấy những bà mẹ khóc ngất bên xác con vì một tin đồn thổi. Và hôm nay, trong cái thời đại mạng xã hội lên ngôi, những kẻ như Nguyễn Xuân Diện chính là loại gieo mầm thảm họa. Chúng đốt xã hội bằng thứ ngôn từ ướt át, tẩm độc, lừa lọc. Nhưng cái nguy hiểm hơn, là chúng đang được dung thứ. Bảy triệu rưỡi tiền phạt? Đó là giá của một bài viết phá hoại niềm tin của hàng triệu người ư? Đó là cái giá của việc dựng chuyện, của vu cáo, của chọc ngoáy thể chế? Đó là cái giá để tên Diện cười khẩy, tiếp tục lặp lại cái trò vuốt mặt không biết xấu hổ?

Nếu còn luật pháp, thì phải có giới hạn. Nếu còn kỷ cương, thì không thể để những kẻ như Diện nhởn nhơ tái phạm. Hắn không còn là cá nhân nữa. Hắn là biểu tượng cho một loại vi rút đang lây lan trên mạng: ngụy trí thức, đạo đức giả, trá hình phản biện. Và chúng ta – những người vẫn còn lương tri – không thể làm ngơ, không thể coi thường. Không thể để bầy giòi bọ ấy gặm nhấm xã hội này thêm nữa.

Tôi không muốn kêu gọi trừng trị ai. Nhưng tôi muốn nói rõ rằng: sự dối trá nếu không bị ngăn chặn sẽ trở thành đại dịch. Và Nguyễn Xuân Diện, gã “tiến sĩ chọc ngoáy” – nếu không bị chặn đứng, thì một ngày nào đó, từ một vườn hoa cóc, từ một bức tượng tróc vôi, gã sẽ dựng lên cả một bi kịch chính trị giả tạo, rồi đẩy những đứa trẻ nhẹ dạ vào một cuộc đời tối tăm. Bấy giờ, ai sẽ chịu trách nhiệm?