Mùi ngọt của dối trá

Lâm Trực@

Nắng tháng Sáu như đổ lửa trên những triền núi đá vôi Ninh Bình. Bụi phấn vôi bay nhè nhẹ trong gió, thấm vào nếp áo dân quê lam lũ, và cả vào các tấm biển quảng cáo mỹ phẩm, thực phẩm chức năng tràn lan trên mạng, nơi người ta vẫn quen gọi là “không gian ảo”. Nhưng hôm nay, cái ảo ấy rơi bịch xuống mặt đất.

Lê Văn Hải - một cái tên nghe mềm mại như bọt xà phòng, như thứ mùi siro “ăn ngon” ngòn ngọt mà hắn từng rao bán suốt năm ròng trên TikTok - giờ đang ngồi trong phòng hỏi cung của Công an tỉnh Ninh Bình. Hắn từng là người được hàng triệu bà mẹ tin tưởng. Hắn cười toe, vợ hắn đon đả, đứa con nhỏ thỉnh thoảng được bế lên khoe như một minh chứng sống động cho “chất lượng sản phẩm”. Ấy thế mà sau lớp phấn son livestream ấy, là một guồng quay trục lợi lạnh lùng, phi nhân tính.

Từ năm 2024 đến nay, Công ty TNHH Hải Bé – vỏ bọc hợp pháp do Trần Đại Phúc làm giám đốc, còn Hải thì là “cổ đông chiến lược” kiêm gương mặt đại diện – đã tung ra thị trường hơn 800.000 sản phẩm, trong đó riêng thứ gọi là “Siro ăn ngon Hải Bé” đã bán ra tới 100.000 hộp. Những con số tưởng như chỉ là thống kê, nhưng thực chất là những mũi kim độc đâm vào lòng tin của xã hội. Người tiêu dùng không chỉ mất tiền, họ còn mất niềm tin vào điều tử tế, vào thứ gọi là “tình người giữa thời đại kỹ thuật số”.

Kênh TikTok “Gia đình Hải Sen” từng là nơi diễn trò yêu thương giả tạo. Hai triệu sáu trăm nghìn lượt người theo dõi, đa phần là những bà mẹ trẻ, những phụ nữ nông thôn ít học, những người tin vào nụ cười và những lời “dễ thương” từ những kẻ bày bán cả sự lừa đảo lẫn lòng thương hại. Nhưng mạng xã hội không mãi là tấm rèm che. Sau nhiều tháng theo dõi, Công an Ninh Bình đã vén tấm màn ấy. Họ đột kích, thu giữ hàng đống mỹ phẩm, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc. Những lọ siro “ăn ngon” ấy, qua giám định chỉ chứa chưa tới 70% thành phần công bố. Theo luật, đó là hàng giả. Theo lẽ đời, đó là hành vi dối trá có chủ đích.

Cũng cần phải nói thêm: sự dối trá này không đơn độc. Nó nằm trong một “chuỗi giá trị” tinh vi, có nhà xưởng, có đội ngũ quảng cáo, có những người sẵn sàng đóng vai “khách hàng hài lòng” trên livestream. Từ thôn Thành Tây, xã Văn Phú, huyện Nho Quan, một nơi tưởng như vô danh trên bản đồ, họ đã dệt nên cả một mạng lưới lừa đảo, nơi sự khốn khó của người nghèo bị lợi dụng để làm giàu cho những kẻ có tâm địa trơn tuột như dầu nhớt.

Giờ đây, Lê Văn Hải và Trần Đại Phúc đã bị khởi tố, tạm giam theo Điều 193 Bộ luật hình sự về tội “Buôn bán hàng giả là thực phẩm”. Nhưng bản án pháp lý dù có nặng đến đâu, cũng không thể lấp đầy khoảng trống trong lòng xã hội. Câu hỏi là: tại sao những kênh TikTok như “Gia đình Hải Sen” lại có thể tồn tại và phát triển mạnh mẽ đến thế? Phải chăng trong lòng những người tiêu dùng đã có một vùng đất cằn khô về niềm tin, nơi mà chỉ cần một giọt “si rô lời ngọt” cũng có thể mọc lên những ảo tưởng?

Có thể, sau bản án này, sẽ có những “Hải Sen” khác, những vở diễn mới trên nền livestream và những gương mặt mới mẻ hơn. Cái ác luôn biết thay hình đổi dạng. Nhưng điều cần thiết là mỗi người dân, đặc biệt là phụ nữ, những người mẹ phải tỉnh táo hơn, phải hiểu rằng không phải lời nói nào được nói ra với giọng nhẹ nhàng cũng là thật thà. Và rằng, giữa thế giới nhiễu loạn hôm nay, đôi khi sự khôn ngoan chính là tấm khiên cuối cùng để bảo vệ con cái mình.

Trong căn phòng khám xét hôm ấy, ngoài các thùng hàng giả và giấy tờ bất minh, cơ quan điều tra còn thu được một tập tài liệu dày đặc các đơn đặt hàng, phản hồi tiêu cực từ khách hàng bị lừa. Mỗi lời phản ánh là một tiếng thở dài. Mỗi hộp “si rô ăn ngon” là một nấm mồ nhỏ chôn giấc mơ về sự an toàn.

Cuối cùng, đằng sau ánh đèn máy quay, sau những lần bấm nút “thả tim” và chia sẻ video, là cái giá mà một xã hội phải trả khi để sự giả dối được đội lốt tình thân. Và cái giá ấy, đôi khi không thể đong đếm chỉ bằng tiền bạc hay án phạt.