Áo vàng trên mạng và bóng tối trong tâm: Một lời cảnh tỉnh

Lâm Trực@

Khi một người khoác áo vàng rời khỏi chánh điện để lên mạng xã hội, người ấy không còn đơn thuần là một Tỳ kheo. Người ấy là tấm gương phản chiếu tâm thế của Phật giáo thời đại số: lấp lánh hào quang bên ngoài và lặng lẽ thối rữa từ bên trong. Một cái click chuột có thể vạch trần cả một đời trì tụng nếu tâm chưa sạch, giới chưa tinh, và tu chưa đủ thấm vào máu thịt.

Thượng Tọa Thích Bửu Khánh "thách đấu" với TS Đoàn Văn Báu. Ảnh cắt ra từ clip

Thượng tọa Thích Bửu Khánh đã tự biến mình thành tiêu điểm ồn ào, không phải bằng một thời pháp thanh tịnh, mà bằng một tuyên bố gây sốc: “Thầy Minh Tuệ đã chứng đắc Thánh quả.” Một lời khẳng định không chỉ vượt quá thẩm quyền của giới luật mà còn chạm vào phần cốt lõi nhất của giáo lý: ai có thể xác chứng Thánh?

“Này các Tỳ kheo, người nào chưa chứng đạt Thánh quả mà tự xưng là đã chứng, thì người ấy phạm đại vọng ngữ, đoạn đường tái sinh vào cõi lành của người ấy đã đóng.” (Tăng Chi Bộ - AN 5.192. Kinh Vọng Ngữ)

Phát ngôn của Thượng tọa Thích Bửu Khánh không chỉ thiếu sự cẩn trọng của một người từng đứng trong hàng ngũ Giáo hội, mà còn trực tiếp đối đầu với giới luật. Phật chế giới không phải để cấm cản tự do tư tưởng, mà để giữ trí tuệ đi cùng lòng từ và giới hạnh. Một người dù có học rộng, tu lâu, nếu lời chưa qua lưới giới, thì mỗi chữ nói ra đều có thể trở thành mũi nhọn tổn thương lòng tin của hàng triệu Phật tử.

Sự việc chưa dừng lại ở đó. Trong cơn cuồng tín vào nhận định cá nhân, Thượng tọa còn tự ý mời, hay chính xác hơn là thách thức, một cư sĩ ngoài đạo - tiến sĩ Đoàn Văn Báu - tham gia một buổi “trình biện” công khai để bảo vệ cho nhận định về sự chứng đắc của Thích Minh Tuệ. Một hành vi mà nếu đem chiếu vào giới luật thì sai ngay từ khởi niệm.

“Tỳ kheo không được phép tự ý đi thuyết pháp, tổ chức hội họp hay biện luận với người ngoài, nếu chưa có sự đồng thuận và cử tri sự từ Tăng đoàn.” (Luật Tứ Phần. Phẩm Tăng sự. Điều học thứ 70)

Giáo hội Phật giáo Việt Nam không phải là hội đồng khán giả. Tăng đoàn không phải là phông nền cho các Tỳ kheo thích thể hiện trên mạng xã hội. Việc tự ý mời một trí thức ngoài Phật giáo vào cuộc tranh luận công khai mà không xin phép Giáo hội, là hành vi tự tung tự tác, vượt quyền Tăng sự và làm tổn hại uy tín Giáo hội, nhất là trong bối cảnh sự việc vẫn còn nhiều tranh cãi, chưa rõ đúng sai, mà niềm tin của quần chúng Phật tử đang chao đảo như ngọn đèn trước gió.

“Không ai có thể đạt đạo bằng cách tranh luận. Chỉ có người đoạn trừ tham, sân, si, người ấy mới thấy pháp.” (Tương Ưng Bộ - SN 1.10. Kinh Người Tranh Luận)

“Ai thắng người khác là kẻ mạnh. Ai thắng chính mình là người chí tôn.” (Pháp Cú – câu 103) 

Thượng tọa Bửu Khánh đang thắng ai? Ông đang chứng minh gì? Với ai? Nếu thật sự là người đã vào sâu Pháp, người ấy sẽ biết im lặng khi cần, sẽ không biến đạo pháp thành một sân khấu biện luận, và không lấy sự nổi tiếng làm vinh quang.

“Người có trí không lấy sự nổi tiếng làm chứng đắc. Không lấy lời người đời làm chánh pháp. Không lấy sự ồn ào làm giác ngộ.” (Kinh Trung Bộ - MN 117. Kinh Nhất Dạ Hiền Giả)

Một người tu mà còn muốn thắng, còn muốn ai đó “tâm phục khẩu phục”, thì chưa thể rũ sạch tam độc: tham – sân – si. Còn sân, còn muốn “giải quyết bằng trình biện”, thì lời nói, dù được livestream với hàng chục nghìn lượt xem vẫn chỉ là sự diễn thuyết của một cái tôi chưa buông.

Chẳng ai cần phải đợi tới ngày 12 tháng 7 để biết cuộc “trình biện” ấy sai trái ra sao. Cái sai đã khởi sinh từ tham vọng chứng minh mình đúng, từ niềm tin rằng chánh pháp cần người chống lưng, từ ảo tưởng rằng Phật có thể được bảo vệ bằng lý luận.

“Này các Tỳ kheo, các ngươi không nên là người tạo tranh cãi. Hãy làm ngọn đèn cho chính mình. Hãy nương tựa nơi pháp. Đừng nương tựa nơi ai khác.” (Kinh Đại Bát Niết Bàn - DN 16)

Người mang lửa không nên đùa với rơm khô. Người mặc pháp y không nên bước vào sàn đấu.

Một người có thể có kiến thức, có thể có vai vế, nhưng khi thiếu hổ thẹn và không biết sợ lỗi, thì đạo không còn trong người ấy nữa. Phật giáo là con đường tỉnh thức, không phải con đường của hơn – thua, đúng – sai, tranh – biện. Nếu lý lẽ không khởi từ tâm rỗng rang, thì chỉ là sự vọng động ngụy trang bằng chánh ngữ.

Phật không ở trên mạng. Phật không ngồi trước micro. Phật ở trong từng hơi thở thanh tịnh, trong từng bước chân không tranh giành, trong từng lời nói không làm tổn thương ai.

Pháp không cần ai bảo vệ bằng views. Chánh đạo không cần nổi tiếng. Pháp tự thân đã là ánh sáng. Chỉ cần người cầm đuốc đừng để lòng mình tối đi.

Ghi chú: Bài viết phản tỉnh dựa trên trích dẫn từ Kinh tạng Pāli – Nikāya và các bộ Luật Phật giáo nguyên thủy. Mọi phát biểu mang tính chất đạo đức học Phật giáo, không nhằm công kích cá nhân.