Lâm Trực@
Trong công cuộc chuyển đổi số, có những việc tưởng chừng chỉ là thao tác kỹ thuật nhưng lại mang sức mạnh cải tạo nền tảng quản trị. Định danh địa điểm là một ví dụ. Bộ Công an đã công bố dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về quy định định danh địa điểm, mời nhân dân cả nước tham gia đóng góp ý kiến. Nhìn bề ngoài, đó chỉ là một văn bản hành chính với 14 điều, nhưng thực chất, đây là một bước đi lớn trong hành trình hiện đại hóa quốc gia.
Định danh địa điểm, nói một cách giản dị, là việc “cấp căn cước” cho từng mảnh đất, từng công trình. Mỗi địa điểm, từ căn nhà nhỏ nơi làng quê đến tòa cao ốc nơi đô thị, sẽ có một mã số riêng biệt. Mã số ấy giống như dấu vân tay của mỗi địa điểm, duy nhất và không trùng lặp, giúp nhận diện chính xác trong không gian địa lý. Một khi địa điểm đã được định danh, việc quản lý trở nên minh bạch, việc liên thông dữ liệu trở nên thông suốt, và mọi giao dịch liên quan đến đất đai, hạ tầng, dịch vụ đều có nền tảng số để vận hành.
Đi xa hơn một tầng, định danh địa điểm không chỉ là công cụ quản lý mà còn là biểu hiện của một nguyên tắc quản trị mới: quản trị quốc gia bằng ngôn ngữ dữ liệu. Nhà nước pháp quyền hiện đại không thể chỉ dựa vào mệnh lệnh hành chính, mà phải dựa vào dữ liệu để đưa ra quyết định chính xác và kịp thời. Khi mọi địa điểm được gắn một mã số duy nhất, việc quản lý đất đai, tài sản công, hạ tầng đô thị hay phòng chống thiên tai đều trở nên khoa học hơn, ít cảm tính hơn. Người dân cũng là người được hưởng lợi trực tiếp: nhận bưu kiện đúng địa chỉ, giao dịch đất đai minh bạch, tiếp cận dịch vụ công thuận tiện.
Ở bình diện chính trị, định danh địa điểm tạo ra một không gian minh bạch mới. Bởi lẽ, mỗi thay đổi về quyền sở hữu hay mục đích sử dụng đất đai đều để lại dấu vết số, khó có thể bị che giấu hay thao túng. Nói cách khác, nó là công cụ chống lại tình trạng nhập nhằng, mờ mịt vốn lâu nay gây nhiều bất ổn. Một xã hội minh bạch hơn sẽ đồng thời là một xã hội công bằng hơn, vì quyền lợi hợp pháp của người dân được bảo vệ bằng cả pháp luật lẫn công nghệ.
Việc Bộ Công an công bố dự thảo và mời nhân dân góp ý cũng mang ý nghĩa lớn. Công nghệ không chỉ là sản phẩm của kỹ sư hay nhà quản lý, nó phải được dân chúng thấu hiểu và đồng thuận mới có thể vận hành trọn vẹn. Một người nông dân có quyền hỏi rằng mã định danh địa điểm có làm thủ tục rắc rối hơn không, hay nó sẽ bảo vệ quyền sở hữu của mình thế nào. Một trí thức đô thị có quyền chất vấn liệu dữ liệu có được bảo mật, có ngăn ngừa được sự lạm dụng hay không. Chính trong đối thoại ấy, Nhà nước có cơ hội củng cố niềm tin xã hội, để minh bạch không chỉ là khẩu hiệu mà trở thành kinh nghiệm sống hàng ngày.
Nếu nhìn về tương lai, có thể thấy định danh địa điểm sẽ mở ra nhiều khả năng. Thương mại điện tử sẽ vận hành hiệu quả hơn khi mỗi gói hàng được định tuyến bằng mã số chính xác. Quản lý đô thị thông minh sẽ khả thi hơn khi từng công trình, từng hạ tầng giao thông được số hóa trong một hệ thống thống nhất. Công tác chống tham nhũng trong lĩnh vực đất đai cũng sẽ hiệu quả hơn khi mọi giao dịch đều để lại dấu vết số và được đối chiếu dễ dàng. Xa hơn nữa, một quốc gia có hệ thống định danh địa điểm hoàn chỉnh sẽ có nền tảng dữ liệu để bước vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo, nơi mọi quyết sách về phát triển, quy hoạch hay bảo vệ môi trường đều dựa trên thông tin chính xác, cập nhật và minh bạch.
Định danh địa điểm vì thế không chỉ là một quy định kỹ thuật. Nó là hạ tầng của lòng tin, của minh bạch, của quản trị hiện đại. Và cũng như mọi cải cách quan trọng, nó cần không chỉ bàn tay của Nhà nước mà còn cả sự đồng thuận của nhân dân. Chỉ khi đó, viên gạch nền tảng này mới đủ vững chắc để nâng đỡ những tầng cao của một quốc gia phát triển trong kỷ nguyên số.
Dự thảo định danh địa điểm có ưu điểm lớn là tạo sự thống nhất, tránh tình trạng cùng một nơi nhưng bị gọi nhiều tên khác nhau. Nhờ vậy, công tác quản lý hành chính, cứu hộ cứu nạn hay quy hoạch đều trở nên thuận lợi và chính xác hơn. Việc định danh rõ ràng cũng giúp người dân, du khách dễ dàng tra cứu và định vị, hạn chế nhầm lẫn. Đồng thời, đây còn là cơ sở để quảng bá hình ảnh địa phương một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.
Trả lờiXóaTuy nhiên, nếu thiếu tham vấn cộng đồng, nguy cơ xảy ra tranh cãi, thậm chí phản đối là khó tránh. Ngoài ra, chi phí cho việc cập nhật bản đồ, biển chỉ dẫn, giấy tờ hành chính… cũng là gánh nặng không nhỏ. Quan trọng hơn, nếu khâu thực hiện thiếu đồng bộ, định danh dễ trở nên hình thức, khó phát huy hiệu quả thực tế.
Trả lờiXóa