Ảo tưởng “ngai vàng Chủ tịch” và bài học thuế má từ thế giới mạng

Lâm Trực@

Những ngày đầu tháng 9, cộng đồng mạng không khỏi xôn xao khi cái tên quen thuộc “Đức Chủ tịch” – Hoàng Văn Đức, người đứng sau hệ sinh thái kênh YouTube và fanpage SVM với hàng triệu lượt theo dõi – bị khởi tố về hành vi trốn thuế. Một gương mặt từng được tung hô, từng dạy khán giả bằng những đoạn phim về “Chủ tịch giả nghèo”, “Chủ tịch bị coi thường”, bỗng chốc trở thành bị can trong hồ sơ tố tụng hình sự. Từ một ngôi sao ảo tưởng quyền lực và giàu có, anh ta đối diện với một thực tế trần trụi: pháp luật không phải là sân khấu để ai cũng muốn diễn gì thì diễn.

Nhiều năm qua, Đức và nhóm SVM gần như thống trị một phần thị trường giải trí trực tuyến. Những clip của họ thu hút hàng triệu lượt xem, đem lại doanh thu khổng lồ từ quảng cáo và hợp đồng thương mại. Thế nhưng, thu nhập ấy lại không đi cùng với trách nhiệm cơ bản nhất của một công dân: nghĩa vụ thuế. Thật nghịch lý khi một người tự xưng “Chủ tịch” trong thế giới ảo lại thiếu dũng khí để đứng thẳng trong thế giới thật bằng việc thực hiện nghĩa vụ với nhà nước.

Dư luận trên mạng xã hội phản ứng dữ dội. Có người hả hê bảo “giàu nhanh thì cũng ngã nhanh thôi”, có người chua chát “Chủ tịch gì mà lại không đủ can đảm kê khai thuế”, và có cả những tiếng nói bức xúc: “Hàng triệu người lao động nai lưng ra làm việc vẫn đóng từng đồng thuế, cớ sao những kẻ kiếm tiền tỷ trên mạng lại coi thường pháp luật?”. Những bình luận đó, dù gay gắt, cũng phản ánh đúng tâm thế xã hội: công bằng chỉ có thể tồn tại nếu tất cả cùng tuân thủ luật chơi chung.

Vấn đề không chỉ dừng ở câu chuyện cá nhân. Một KOL, một YouTuber với hàng triệu người theo dõi không chỉ kiếm sống bằng nội dung họ làm ra, mà còn định hình tư duy, hành vi, cả mơ ước của lớp trẻ. Khi họ tạo ra những hình tượng giàu có, thành đạt nhờ lối kể chuyện “giả nghèo vượt khó”, họ đồng thời gieo ảo tưởng vào đầu không ít người trẻ rằng thành công có thể đến từ chiêu trò, từ diễn xuất, từ vỏ bọc hào nhoáng, bất chấp luật lệ. Và khi chính người sáng tạo ấy lại trốn thuế, thì hình tượng kia không chỉ sụp đổ mà còn kéo theo niềm tin xã hội vào vực thẳm.

Trốn thuế không phải trò đùa, càng không phải là lỗi nhỏ có thể bỏ qua. Nó là hành vi trực tiếp xâm hại đến nền kinh tế quốc gia, tước đi nguồn lực để duy trì y tế, giáo dục, an ninh, hạ tầng – những thứ thiết yếu mà cả xã hội cần, kể cả chính những YouTuber đang sống nhờ vào hạ tầng mạng và dịch vụ công cộng ấy. Một cá nhân lách luật không chỉ ăn chặn ngân sách, mà còn làm lung lay sự công bằng trong cộng đồng. Người công nhân, người nông dân, người buôn thúng bán mẹt vẫn đóng thuế đầy đủ, thì tại sao một KOL có hàng tỷ đồng thu nhập mỗi năm lại tự cho mình quyền được đứng ngoài luật?

Vụ việc của Đức chỉ là một ví dụ, nhưng nó làm rõ một thực tế: không ai có thể đứng cao hơn pháp luật. Không danh tiếng, không tiền bạc, không triệu view nào đủ để bao che cho một cá nhân coi thường luật lệ. Những ai đang sống bằng ánh hào quang mạng xã hội cần hiểu rằng sân khấu ảo chỉ tồn tại khi ngoài đời thực họ còn giữ được nền tảng pháp lý và đạo đức tối thiểu.

Sự vào cuộc của cơ quan chức năng là cần thiết và đáng ủng hộ. Nó không chỉ là hành động trừng phạt một cá nhân sai phạm, mà còn là thông điệp gửi đến toàn xã hội: bất kể bạn là ai, nổi tiếng đến mức nào, kiếm được bao nhiêu tiền, thì khi vi phạm, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chính sự minh bạch và công bằng ấy mới bảo vệ được môi trường mạng lành mạnh, nơi người sáng tạo nội dung có thể phát triển đúng nghĩa, không còn chỗ cho sự ngụy tạo, gian dối hay lối sống bất chấp luật pháp.

Nếu có một bài học đắt giá từ cú ngã của “Đức Chủ tịch”, thì đó chính là bài học về sự tỉnh táo. Tỉnh táo với ảo tưởng hào nhoáng trên mạng. Tỉnh táo với những thần tượng được dựng lên từ vài chục phút video. Và quan trọng nhất, tỉnh táo với chính lựa chọn của mình khi bước vào đời thực. Sống trong một xã hội văn minh, không ai có quyền chọn lọc nghĩa vụ. Chúng ta đều có quyền tự do sáng tạo, tự do kiếm sống, nhưng quyền ấy chỉ bền vững khi đi cùng với trách nhiệm trước cộng đồng và quốc gia.

Pháp luật, cuối cùng, không phải để ngăn cản tự do, mà để bảo đảm rằng tự do của mỗi người không biến thành sự vô trách nhiệm giết chết niềm tin chung. Và đó là điều mà vụ việc “Đức Chủ tịch” nhắc nhở tất cả chúng ta, từ những người cầm bút, cầm máy quay, cho tới những người nhấn nút like và share.