Con Cóc không biết nói dối

Lâm Trực@

Giữa lòng Hà Nội, nơi từng viên đá lát đường cũng biết kể chuyện, nơi mùi hoa sữa chen lẫn mùi thời cuộc, có một khu vườn nhỏ mang tên Diên Hồng. Ở đó, đài phun nước hình con cóc – bất động và câm lặng – bỗng dưng trở thành nhân vật chính trong một màn bi kịch lạc loài của thời đại số: nơi lời nói không đi kèm trách nhiệm, và dối trá đội lốt “phản biện xã hội”.

Nguyễn Xuân Diện đang làm việc với Công an Hà Nội. Ảnh: Cổng TTĐT Công an Thành phố Hà Nội.

Ngày 26 tháng 5 năm 2025, Phòng An ninh chính trị nội bộ Công an thành phố Hà Nội đã ra quyết định xử phạt hành chính ông Nguyễn Xuân Diện (sinh năm 1970, cư trú tại phường Kim Liên, quận Đống Đa) vì hành vi đăng tải thông tin sai sự thật liên quan đến việc cải tạo Vườn hoa Diên Hồng – Đài phun nước Con Cóc. Một bài viết, vài dòng chia sẻ, tưởng như vô hại giữa biển thông tin hỗn độn, lại trở thành mũi dao mỏng cứa vào uy tín của chính quyền, của nỗ lực gìn giữ không gian văn hóa đô thị.

Khi được mời làm việc với cơ quan chức năng, ông Diện thừa nhận đã tự tổng hợp nội dung từ các trang mạng xã hội, không kiểm chứng, không khảo sát hiện trường, rồi tự soạn thảo và đăng bài lên trang cá nhân. Một hành vi giản đơn, nhưng ẩn chứa trong đó là sự coi thường sự thật và khinh suất với cộng đồng. Ông cũng đã tự giác gỡ bỏ bài viết và cam kết tuân thủ pháp luật – một hành động muộn màng, giống như lời xin lỗi sau một cái tát lạc lõng vào mặt người lương thiện.

Phòng An ninh chính trị nội bộ CATP Hà Nội đã căn cứ Nghị định 15/2020/NĐ-CP để xử phạt hành chính ông Nguyễn Xuân Diện về hành vi “Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm cá nhân.” Đó không chỉ là một án phạt trên giấy, mà là lời cảnh tỉnh: sự thiếu cẩn trọng có thể trở thành mồi lửa châm vào tầng tầng lớp lớp lòng tin xã hội.

Hà Nội không phải một đô thị dễ tính với những lời nói bừa. Cái tên Diên Hồng không chỉ là biểu tượng của sự đồng lòng, mà còn là trách nhiệm trong từng lời thốt ra. Vậy mà, ông Diện – người từng được biết đến với vai trò một trí thức, một người viết có hiểu biết – lại chọn cách đứng về phía thông tin chưa kiểm chứng, thêu dệt nên một thực tại méo mó chỉ bằng vài cú gõ phím. Nếu sự thật là vầng trăng, thì ông đã phủ lên đó lớp sương mù lạnh lẽo của hoài nghi và ẩn ý.

Đài Con Cóc đứng đó hơn trăm năm, từng chứng kiến bao biến thiên, bao thăng trầm. Nó không biết nói, nhưng chưa bao giờ nói dối. Nó không viết blog, không phát trực tiếp, không đăng trạng thái, nhưng trong sự im lặng của nó là khí phách của một Hà Nội trầm mặc và tỉnh táo. Thật đau xót khi sự im lặng ấy bị lợi dụng để gây nhiễu thông tin, làm xói mòn lòng tin nhân dân.

Chúng ta đang sống trong một thời đại kỳ lạ: nơi người ta có thể chia sẻ bất kỳ điều gì chỉ bằng một nút “đăng”, nhưng lại không muốn chịu trách nhiệm cho những gì mình phát ngôn. Mạng xã hội cho quyền lực vô hình, nhưng cũng đồng thời trao cho chúng ta một gánh nặng đạo đức. Và khi một trí thức chọn lối đi của sự cẩu thả, thì anh ta không chỉ sai với luật pháp, mà còn phản bội chính vai trò xã hội của mình.

Công an TP Hà Nội đã khuyến cáo rõ: người dân cần tỉnh táo trước luồng thông tin hỗn độn trên mạng xã hội, không chia sẻ những nội dung chưa được kiểm chứng. Bởi sự vô ý đôi khi là đồng phạm của dối trá. Mỗi lượt chia sẻ thiếu trách nhiệm là một cái tát vào nỗ lực xây dựng một xã hội tử tế.

Vườn hoa Diên Hồng sẽ tiếp tục được cải tạo, con cóc sẽ vẫn phun nước trong những chiều hè rực nắng, và Hà Nội sẽ không bao giờ bỏ mặc ký ức của mình. Nhưng để giữ cho thành phố này sạch sẽ không chỉ ở mặt đường mà cả trong lòng người, chúng ta cần nhiều hơn những quyết định xử phạt. Chúng ta cần lời cam kết sống thật, sống có trách nhiệm, không chỉ bằng miệng mà bằng hành động mỗi ngày.

Và Con Cóc – biểu tượng bất động – vẫn âm thầm làm điều con người hay quên: trung thực.