Những lời có cánh và cú trượt của Nestlé

Lâm Trực@

Biên Hòa, tháng Sáu. Nắng như lửa. Không khí đặc quánh mùi mồ hôi, khói xe và cả mùi những câu chữ được vắt óc nhào nặn trong phòng điều hòa của các phòng truyền thông doanh nghiệp. Ở nơi ấy, từng khẩu hiệu được uốn lượn cho thật êm tai, từng dòng chữ in trên bao bì được cân đo đong đếm như đang dỗ ngọt một đứa trẻ. Nhưng lần này, cái ngọt ấy lại khiến người lớn phải tỉnh.

Ngày 13/6, Công an tỉnh Đồng Nai buộc phải lên tiếng. Một quyết định hành chính được ký, không phải để đẩy ai vào tù, mà để kéo một ông lớn xuống mặt đất. Nestlé Việt Nam – cái tên ngoại quốc quen thuộc, từng được coi là biểu tượng cho chuẩn mực dinh dưỡng – bị xử phạt hành chính. Lý do? Quảng cáo sai sự thật. Và tệ hơn, đánh tráo lòng tin của người tiêu dùng bằng những lời có cánh không có cánh bằng chứng.

Một dấu hiệu của sự gian dối đã được phát hiện. Nguồn tin ban đầu, như một tia sáng yếu ớt giữa mê cung của thị trường, được chuyển đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Đồng Nai. Họ lật giở từng dòng quảng cáo, từng mẫu thông tin, phối hợp cùng Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, soi xét kỹ lưỡng theo Thông tư liên tịch 01/2021.

Kết quả điều tra cho thấy: hành vi không đủ cấu thành tội phạm hình sự. Không có nhà tù nào mở cửa. Nhưng pháp luật vẫn không thể đứng ngoài. Một doanh nghiệp lớn, nếu không tôn trọng những chuẩn mực tối thiểu trong minh bạch thông tin, thì khác nào chiếc xe hạng sang không có phanh?

Nestlé Việt Nam đã phạm hai lỗi: Một là cung cấp thông tin sai lệch, không đầy đủ, dễ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Đó hành vi vi phạm Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Hai là sử dụng những từ ngữ thổi phồng như “tốt nhất”, “số một”, “duy nhất”, “nhất”... khi không hề có một tài liệu pháp lý nào chứng minh điều đó. Điều này vi phạm quy định về quảng cáo.

Cú trượt chân này không gây đổ máu, nhưng khiến lòng tin của người tiêu dùng – một thứ tài sản vô hình quý giá – bị xô lệch. Phải chăng, trong cuộc cạnh tranh bằng hình ảnh và ngôn từ, nhiều doanh nghiệp đã quên mất rằng, niềm tin của người dân không phải thứ dễ đánh bóng bằng vài cụm từ mĩ miều?

Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Nhưng không dừng lại ở đó. Cơ quan chức năng yêu cầu Nestlé Việt Nam không chỉ nộp phạt mà còn phải chủ động khắc phục hậu quả: Cải chính thông tin sai lệch. Tháo dỡ toàn bộ nội dung quảng cáo gây nhầm lẫn về sản phẩm “Sữa lúa mạch Nestlé Milo”. Thu hồi các sản phẩm in ấn nếu đã phát hành. Mọi việc phải hoàn tất trong vòng 10 ngày.

Thị trường vốn dĩ đã đủ hỗn loạn. Từ những gói bột nêm trộn đường hóa học, đến “thịt sạch” từ lò giết mổ thủ công. Người tiêu dùng Việt không thiếu lòng khoan dung, nhưng càng ngày càng khó bị lừa bằng những câu chuyện cổ tích in trên bao bì. Doanh nghiệp nào vẫn quen thói coi dân trí là tờ giấy trắng để vẽ gì cũng được, sớm muộn cũng sẽ bị soi ra bởi một người tiêu dùng tỉnh táo.

Nestlé, một thương hiệu toàn cầu, chắc hẳn hiểu hơn ai hết: sự trung thực, dù đôi khi không bắt mắt vẫn là nền móng cho sự phát triển lâu dài. Nếu không thể làm tốt điều đó, thì “tốt nhất”, “duy nhất” hay “số một”… chỉ là trò xiếc ngôn từ rẻ tiền.