Không có ngoại lệ: Thông điệp mạnh mẽ về kỷ cương trong Đảng

Lâm Trực@

Một quyết định được xem là chưa từng có tiền lệ về độ dứt khoát và mức độ bao quát đã khép lại Hội nghị Trung ương 12 của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ba cựu lãnh đạo cấp cao của đất nước, gồm hai nguyên Chủ tịch nước là ông Nguyễn Xuân Phúc và ông Võ Văn Thưởng cùng nguyên Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đã bị kỷ luật bằng hình thức cách tất cả chức vụ trong Đảng. Đây là mức kỷ luật cao nhất trong hệ thống xử lý nội bộ, được đưa ra bất kể việc cả ba nhân vật đã rời khỏi chính trường từ năm 2024.

Dư luận chính trị trong nước và quốc tế lập tức dành sự quan tâm lớn cho sự kiện này. Không chỉ bởi đây là lần đầu tiên ba cựu thành viên từng nằm trong nhóm Tứ trụ quyền lực cùng lúc chịu hình thức kỷ luật nghiêm khắc, mà còn vì ý nghĩa biểu tượng và thực tiễn mà nó mang lại. Trong bối cảnh toàn Đảng đang chuẩn bị cho Đại hội XIV, động thái này được xem như một lời khẳng định dứt khoát rằng tiêu chuẩn đạo đức và trách nhiệm không thể bị xóa nhòa bởi thời gian hay bởi danh vị.

Nhiều nhà phân tích cho rằng đây là bước phát triển tiếp theo của chiến dịch chống tham nhũng từng được cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát động và đẩy mạnh trong suốt hơn một thập kỷ. Song dưới thời Tổng Bí thư Tô Lâm, chiến dịch này không chỉ được duy trì mà còn được mở rộng về phạm vi, nâng cao về chuẩn mực. Không còn khái niệm rút lui trong danh dự như một hình thức chốt hạ nhẹ nhàng cho cán bộ cấp cao. Không còn vùng đệm an toàn cho những người từng giữ trọng trách lớn. Việc bị xem xét trách nhiệm sau khi rời nhiệm sở giờ đây trở thành điều bình thường, như một phần tất yếu của sự minh bạch và liêm chính trong quản trị đảng viên.

Giáo sư Carl Thayer, nhà nghiên cứu kỳ cựu về Việt Nam tại Đại học New South Wales, nhận định rằng chính điều đó đang tạo nên một chuẩn mực mới. Ông cho rằng bất cứ ai có ý định dẫm vào vết xe cũ đều cần soi lại bản thân trước tiên. Ý kiến này không đơn độc. Trong giới nghiên cứu chính trị khu vực, ngày càng có nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam đang tái thiết lập văn hóa chính trị nội bộ, chuyển từ mô hình nhiệm kỳ khép kín sang mô hình trách nhiệm kéo dài. Không ai có thể tự cho mình là đã hoàn toàn khép lại quá khứ nếu tổ chức vẫn còn những dấu hỏi chưa được giải đáp.

Thông tin kỷ luật ba cựu lãnh đạo được truyền thông nhà nước đưa tin chính thức chỉ vài giờ sau phiên bế mạc Hội nghị Trung ương. Báo Nhân Dân, VietnamPlus, Quân đội Nhân dân đều đăng tải các bài viết khẳng định tính nghiêm minh và công tâm của quyết định. Các bài bình luận nhấn mạnh rằng đây không phải hành động nhắm vào cá nhân mà là biểu hiện của trách nhiệm tập thể, cho thấy Đảng đang tự làm mới mình bằng kỷ luật sắt và bằng bản lĩnh chính trị mạnh mẽ. Sự nhất quán giữa hành động và khẩu hiệu, giữa lời nói và thực tiễn, đang làm thay đổi nhận thức trong xã hội, đặc biệt là trong đội ngũ cán bộ các cấp.

Điều đáng chú ý là không có dấu hiệu bất ổn nào xuất hiện sau thông tin này. Tình hình chính trị vẫn ổn định. Kinh tế vĩ mô không dao động. Các dòng vốn quốc tế vẫn tiếp tục chảy vào. Cộng đồng doanh nghiệp không có biểu hiện hoang mang. Trên mạng xã hội, mặc dù có nhiều tranh luận, nhưng phần lớn ý kiến đều thể hiện sự đồng thuận với nguyên tắc không có ngoại lệ trong xử lý cán bộ vi phạm. Đây là chỉ dấu cho thấy lòng tin vào thể chế đang được phục hồi bằng những hành động cụ thể, không phải bằng những phát ngôn lý tưởng.

Một số nhà đầu tư quốc tế nhận định rằng chính sự kiên định trong chống tham nhũng mới là yếu tố làm nên sự khác biệt của Việt Nam giữa một khu vực Đông Nam Á đầy bất định. Trong khi nhiều quốc gia bị sa lầy bởi sự đổi thay chóng vánh về chính trị, Việt Nam lại đang chứng minh rằng ổn định không đồng nghĩa với bảo thủ, và cải cách không đồng nghĩa với lật đổ. Cải cách ở đây được hiểu là tự chỉnh đốn từ bên trong, là khép lại quá khứ bằng kỷ luật chứ không phải bằng sự im lặng.

Với quyết định kỷ luật ba cựu lãnh đạo, Việt Nam đang phát đi một thông điệp rõ ràng: bất kỳ ai, dù từng ở vị trí cao đến đâu, cũng không thể đứng ngoài tổ chức, không thể miễn nhiễm với quy tắc kỷ luật Đảng. Đây không chỉ là sự kiện của một hội nghị, mà là bước ngoặt trong cách vận hành quyền lực và trách nhiệm chính trị ở Việt Nam hiện nay.