Những chiếc phong bì, giấc mơ lao động và cuộc truy xét lương tri

Lâm Trực@

Chúng ta đang sống trong một giai đoạn chuyển động dữ dội của lịch sử. Khi những đòi hỏi về minh bạch, liêm chính, công bằng đang không còn là khẩu hiệu treo ở đầu nghị trường, mà trở thành tiếng kêu đòi cấp thiết từ lòng dân, vốn đã quá mỏi mệt vì những chiếc phong bì, những thủ tục “xin - cho” và sự tha hóa của quyền lực.

Ông Nguyễn Bá Hoan, thứ trưởng Bộ Nội vụ, nguyên thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội - Ảnh: HÀ QUÂN

Chiều 11/6, Bộ Công an công bố thông tin về việc khởi tố một loạt cán bộ thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Người đứng đầu trong vụ việc không phải ai khác mà là ông Nguyễn Bá Hoan, một Thứ trưởng, một công chức cấp cao, người lẽ ra phải hiểu hơn ai hết về đạo đức công vụ. Và bên dưới ông là những cục trưởng, phó cục trưởng, những mắt xích của một hệ thống mà đáng lý ra phải phục vụ cho người lao động nghèo. Nhưng thật đau đớn, họ lại bị cáo buộc đã dùng quyền lực để dựng lên một mê lộ, nơi mỗi con tem, dấu đỏ, mỗi thủ tục hành chính đều trở thành cái cớ để trục lợi cá nhân.

Điều trớ trêu là tất cả những hành vi ấy được thực hiện dưới danh nghĩa “quản lý xuất khẩu lao động” - một lĩnh vực vốn dĩ được sinh ra để mở cánh cửa hy vọng cho hàng trăm ngàn người dân quê đang nghèo khổ, mong một lối ra nơi xứ người. Nhưng thay vì được trao tay những tấm vé đến tương lai, họ lại bị biến thành công cụ để moi tiền. “Phí dịch vụ” bị đội lên gấp nhiều lần. Giấc mơ đổi đời trở thành cơn ác mộng tài chính. Và từ phía sau các văn bản hành chính tưởng chừng khuôn phép là sự cấu kết, là thỏa thuận ngầm, là đồng tiền bôi trơn.

Chúng ta phải đặt câu hỏi: Ai đã dung dưỡng cho văn hóa “phong bì” ấy tồn tại dai dẳng trong hàng chục năm? Ai đã biến bộ máy công quyền trở thành nơi ẩn náu của những “doanh nghiệp trá hình” khoác áo quản lý nhà nước? Và vì sao những kẻ đó có thể yên tâm hành xử như thể họ là “thượng đế” trong một vở kịch mà dân đen mãi mãi là nhân vật phụ?

Đáng nói, vụ việc lần này không phải là một sự kiện đơn lẻ. Nó là kết quả tiếp nối của chuỗi hành động kiên quyết trong công cuộc phòng, chống tham nhũng - một chiến dịch chính trị, pháp lý và đạo đức đang được Đảng và Nhà nước kiên trì thực hiện. Từ các đại án ngân hàng, đất đai, y tế, cho tới các vụ việc trong lĩnh vực giáo dục, lao động. Tất cả cho thấy nỗ lực không khoan nhượng, không vùng cấm. Công cuộc ấy không chỉ là “đốt lò”, mà là đang tạo nên một quy chuẩn mới cho nền đạo đức công vụ của thời kỳ hội nhập.

Trong bức tranh ấy, lực lượng Công an Nhân dân nổi lên như một trụ cột chuyên nghiệp, bản lĩnh và tận tụy. Họ không còn chỉ là người giữ gìn trật tự an ninh, mà trở thành đội ngũ chiến sĩ trên mặt trận phòng, chống tham nhũng – một mặt trận không tiếng súng nhưng đầy hiểm nguy, gian khổ, và thường bị bao phủ bởi bóng tối của quyền lực. Sự dũng cảm của họ, không chỉ thể hiện ở các quyết định khởi tố, bắt giữ, mà còn ở việc lần theo những sợi dây mờ ảo của lợi ích nhóm, những mạch ngầm bẩn thỉu len lỏi trong thể chế.

Chúng ta không nên, và không thể chỉ dừng lại ở sự phẫn nộ. Bởi phẫn nộ mà không dẫn tới cải cách thể chế, thay đổi hành vi, chấn chỉnh văn hóa công vụ, thì chỉ là một làn sóng cảm xúc trôi qua rồi tan biến. Cái cần làm là thiết lập lại trật tự giá trị. Làm sao để trong mắt cán bộ công chức, quyền lực không còn là đặc quyền để trục lợi, mà là trách nhiệm phải thực thi cho đúng đạo lý và pháp luật?

Và làm sao để người dân, đặc biệt là tầng lớp yếu thế như lao động nghèo được đối xử bằng lòng trắc ẩn và công bằng, chứ không phải bằng sự khinh miệt ẩn sau những biểu mẫu hành chính lạnh lùng?

Chống tham nhũng, ở tầng sâu hơn, là cuộc chiến để giành lại đạo đức xã hội. Là hành trình kéo thể chế trở về đúng với tinh thần phụng sự. Là khôi phục niềm tin vào công lý, vốn từng bị xói mòn bởi những cú “gật đầu” sau cánh cửa phòng kín và những cú bắt tay không ghi biên bản.

Vụ án tại Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội là một điểm nhấn chua chát. Nhưng trong nỗi đau ấy, chúng ta nhìn thấy một hy vọng: rằng lưới pháp luật đang được siết lại, rằng những người từng “ngồi cao nói lớn” cũng phải chịu trách nhiệm. Và rằng, không một giấc mơ nào của người dân Việt Nam, dù là giấc mơ xuất khẩu lao động có thể tiếp tục bị đánh đổi bằng máu, nước mắt và sự lừa dối.

Xã hội chỉ lành mạnh khi quyền lực đi đôi với liêm sỉ. Và nhà nước chỉ có thể vững mạnh nếu công cuộc chống tham nhũng trở thành mạch máu thường xuyên, không gián đoạn. Những người đứng đầu phải hiểu: dân không cần những bài phát biểu hay. Dân cần một bộ máy trong sạch. Và lực lượng Công an hôm nay, với sự chuyên nghiệp và bản lĩnh đã chứng minh một điều: công lý không mù lòa, mà đang từng bước sáng mắt.